Badania w profilaktyce nowotworów

Zastanawiasz się, jakie jest prawdopodobieństwo, że zachorujesz na raka? Martwi Cię ilość nowotworów wśród Twoich bliskich i w najbliższym otoczeniu? A może unikasz tematu, bo na coś trzeba umrzeć? Warto spojrzeć prawdzie w oczy. I Ty i ja możemy zachorować. Jednak i Ty i ja mamy wpływ na to, czy zachorujemy – mniejszy lub większy, ale mamy. Ostatnio wzięłam udział w pewnym badaniu i chciałabym Ci o nim opowiedzieć, bo to coś bardzo potrzebnego.

Chyba prawie każdy użytkownik Internetu czytał lub słyszał o przypadku Angeliny Jolie. Tysiące polskich kobiet mogą być posiadaczkami mutacji  BRCA1/2 tak jak znana aktorka, a przez to z dużym prawdopodobieństwem zachorować na raka piersi lub jajnika. Właśnie: jak duże jest to prawdopodobieństwo? Czy warto takie kwestie weryfikować i co daje nam taka wiedza?

Możliwe, że powiesz: na coś trzeba umrzeć. Uspokoję Cię: jesteś w stanie umrzeć i bez zachorowania na nowotowór. Ba! Jestem pewna, że kiedyś każdy z nas umrze. Warto jednak zastanowić się również nad jakością naszego życia i jego potencjalną długością. Wbrew pozorom mamy na to wpływ.

Dane są jednak alarmujące: nawet co 3 osoba w Polsce może zachorować na nowotwór. Co czwarty nowotwór ma podłoże genetyczne – czytamy na stronie Ogólnopolskiego Programu Oceny Ryzyka Zachorowania na Raka Badamy Geny. Na raka piersi zachoruje co 8 kobieta – widnieje w materiałach, które otrzymałam.

Profilaktyka nowotworów i… diagnostyka

Jest taki wspaniały duet: profilaktyka i diagnostyka. O profilaktyce piszę dość często, bo przecież ten blog w dużej mierze traktuje o diecie. Zdarzają się też wpisy dotyczące szeroko pojętego stylu życia. Zachorowalność na nowotwory zależy w różnym (ale znaczącym) stopniu od naszego stylu życia.

Niektóre mutacje genetyczne mogą jednak zwiększyć ryzyko zachorowania nawet do kilkudziesięciu procent. Dlatego tak ważna jest diagnostyka, a ten temat niestety bardzo u nas kuleje. Zajmując się edukacją zdrowotną spotykam często osoby, które mimo wcale niemłodego wieku (30-40-50 lat) nie wykonują regularnie podstawowych badań zalecanych przez specjalistów. Gama takich zaniedbań jest bardzo szeroka. Kobiety nie badają piersi, nie chodzą na usg czy mamografię, nie robią cytologii, mężczyźni unikają kolonoskopii czy badania prostaty. U większości osób, z którymi się spotykam, kuleją nawet podstawowe badania czyli np. morfologia raz do roku.

Profilaktyka antynowotworowa to jednak nie tylko wczesne diagnozowanie już powstałych zmian, ale również testy genetyczne, które pomagają ocenić ryzyko zachorowania na niektóre typy nowotworów. Pewne działania podjęte odpowiednio wcześnie mogą pomóc zminimalizować wysokie ryzyko zachorowania.

Moja historia

Jakiś czas temu dostałam od mojej lekarki rodzinnej skierowanie do poradni onkologicznej. Zostałam tam wysłana ze względu na wywiad rodzinny. Zachorowalność na nowotwory jest w mojej rodzinie dość wysoka – mam obciążenie ze strony rodziców, dziadków i pradziadków.

Lekarka uznała problem za istotny również z tego powodu, że jeden typ nowotworu pojawiał się w dwóch pokoleniach pod rząd i w obydwu przypadkach choroba miała czasowo bardzo podobny przebieg.

Onkolożka w poradni z kolei zasugerowała mi konsultację w poradni genetycznej. Zbiegło się to w czasie z tym, że koleżanka powiedziała mi o programie Badamy Geny. Chcąc oszczędzić sobie czasu i zachodu zdecydowałam się na kompleksowe płatne badanie i chciałabym podzielić się z Tobą jego przebiegiem i wnioskami.

Badamy Geny

Program Badamy Geny to wynik współpracy Warsaw Genomics oraz środowiska naukowego (Uniwersytetu Warszawskiego oraz Medycznego). Biorąc w nim udział można w prosty sposób sprawdzić, czy Twoje ryzyko zachorowania na poszczególne rodzaje nowotworów jest większe niż zwykłe zagrożenie populacyjne, bo masz na przykład określone mutacje genetyczne. Pamiętaj, że niektóre nowotwory są dziedziczne i to, czy na nie zachorujesz, nie zależy jedynie od stylu życia.

Jak przebiega i ile kosztuje badanie?

Za udział w badaniu zapłaciłam 599 zł. Jest to koszt bardzo preferencyjny biorąc pod uwagę, że badanie obejmuje aż 70 genów określanych jako patogenne. Europejska cena takich badań to podobno aż 2000 eur. W programie Badamy Geny jest taniej, bo uczestniczy w nim wiele osób, a więc efekt skali obniża tu koszt realizacji całego projektu badawczego – takie wyjaśnienie widnieje na stronie.

Procedura jest bardzo prosta: rejestrujesz się w programie, wpłacasz wymaganą kwotę, uzupełniasz drzewo swojej rodziny uwzględniające zachorowania na nowotwory.

Najważniejsze: przekazujesz do badania próbkę swojego materiału genetycznego w formie krwi lub śliny. Krew możesz oddać w wielu różnych laboratoriach wyszczególnionych na stronie, a po ślinę przyjeżdża kurier.

Po 3 miesiącach otrzymujesz wyniki, a w nich informację, jeśli znaleziono u Ciebie wybrane mutacje, ale także informacje o tzw. zagrożeniu populacyjnym czy ogólne wskazówki dotyczące profilaktyki, zalecanej częstotliwości konkretnych badań i stylu życia.

Jeśli ze względu na wyniki w programie jesteś osobą w grupie wysokiego ryzyka, będziesz mieć możliwość skorzystania z bezpłatnej konsultacji z lekarzem-genetykiem w Warszawie.

Moje wyniki

Nowotwory złośliwe w mojej rodzinie sprawiły, że od dłuższego czasu myślałam o swoim zdrowiu. Odkładałam ten temat, bo zawsze było „coś ważniejszego”, ale w końcu rozmowa z lekarką przyspieszyła moją decyzję, że muszę jakkolwiek zweryfikować swoją pozycję wyjściową.

Moje wyniki bardzo mnie uspokoiły. Okazało się, że nie mam żadnej z badanych mutacji genetycznych, które zwiększałyby ryzyko zachorowania na nowotwory. Kamień z serca.

Czy oznacza to jednak, że nie zachoruję na raka? Tu dużo zależy ode mnie. Na podstawie wywiadu (drzewa mojej rodziny) badacze sugerują, że mogę mieć zwiększone ryzyko zachorowania na raka jelita grubego, ale poza tym nie mam podwyższonego ryzyka zachorowania na nowotwory.

Do wyników dołączone są również sugestie konkretnych badań, które warto zrobić, ale także bardzo ogólne rekomendacje dotyczące stylu życia. Z moich wyników dowiedziałam się, że powinnam… robić to, co robię. :-) Zostałam pochwalona za prawidłowe BMI, a i zachęcono mnie do… biegania po schodach.

Ćwiczenia i ruch zmniejszają ryzyko zachorowania na nowotwory. Wchodź po schodach! Codziennie 8 pięter w górę!

Akurat tę kwestię łatwo mi realizować, bo przy minimum sześciu spacerach z psami dziennie, a do tego zakupach/odbieraniu dziecka ze szkoły, odprowadzaniu na różne zajęcia robię naprawdę wiele pięter. ;-)

Podsumowując

Temat  nowotworów nie jest łatwy i przyjemny, ale prawie każdy z nas ma już w rodzinie lub wśród znajomych kogoś, kto zachorował. Nie czekajmy aż i nam się przydarzy coś niedobrego. Badajmy się i działajmy przezornie zanim pojawi się realne niebezpieczeństwo.

Profilaktyka nowotworów w Polsce rozwija się coraz lepiej. Jeśli dysponujesz środkami i chcesz sobie zrobić prezent, naprawdę warto zainwestować w to badanie i w swój spokój, a później… wdrożyć zachowania prozdrowotne, a więc profilaktyczną antynowotworową dietę, aktywność fizyczną i badać się regularnie.

Ten wpis NIE powstał w ramach współpracy z kimkolwiek. Ot, chciałam się pochwalić wynikami i zachęcić Cię do profilaktyki.

Powiązane wpisy:

USG piersi, guz, biopsja – oto i moja historia. Przeczytaj jak się skończyła. Nowotwór – jak obniżyć ryzyko zachorowania i jak przygotować się na najgorsze? Czy dieta bezglutenowa ma wpływ na ryzyko cukrzycy typu 2? Jakie badania krwi warto zrobić?