Kuchenka mikrofalowa to już bardzo powszechny sprzęt. Dużo osób z niej korzysta, choć pojawiają się i głosy sceptyczne, a nawet wrogie mikrofalówkom. Dziś przedstawię Ci argumenty za, a nawet przeciw ;) jedzeniu z mikrofalówki.
Kuchenki mikrofalowe to sprzęt AGD, który w polskich domach na dobrą sprawę zaczął się pojawiać w latach 90-tych ubiegłego stulecia. Dość szybko znalazły one swoje wierne grono zwolenników. Z jednej strony były symbolem nowoczesności, a z drugiej zachęcały do szybkiego przygotowywania posiłków, ich odgrzewania i minimalizowania czasu spędzanego w kuchni.
Dziś dla niektórych mikrofalówka jest dalej „must have”, a innym jawi się jako przykry relikt epoki fast-foodów i powszechnej nieświadomości zdrowotnej. W internecie można znaleźć artykuły straszące przed negatywnymi skutkami zdrowotnymi promieniowania mikrofalowego.
Dziś zatem garść faktów, które być może pomogą Ci w podjęciu decyzji, czy ta forma obróbki termicznej jest dla Ciebie.
Mikrofalówka czy jest zdrowa?
To jak z nimi jest? Kuchenki mikrofalowe zdrowe czy nie? Na początku warto odpowiedzieć sobie na pytanie, jak działają kuchenki mikrofalowe? Podgrzewają jedzenie za sprawą fal, które powodują wibracje cząsteczek wody w żywności, wytwarzając ciepło. Można powiedzieć, że ogrzewają produkty niejako od środka.
W wyniku podgrzewania żywności poprzez promieniowanie mikrofalowe nie dochodzi do żadnego typu szkodliwych reakcji, które mogłyby przełożyć się na ewentualną, ogólną szkodliwość tak przygotowywanych dań.
Maksymalna ilość mikrofal ustalona przez Amerykańską Agencję Żywności i Leków (FDA), która może się wydostać z kuchenki, jest też bezpieczna dla zdrowia człowieka (FDA nadzoruje produkcję sprzętów). Co ciekawe, odsuwając się mniej więcej 50 cm od urządzenia, wartość promieniowania jeszcze spada i to… stukrotnie. Czyli rada dla wielkich asekuratnów: jeśli podgrzewasz coś w mikrofali i jej nie ufasz, to wystarczy, że się odsuniesz w trakcie jej pracy. ;)
Czy mikrofalówka jest rakotwórcza?
Niektórzy obawiają się, że w wyniku działania promieniowania mikrofalowego jedzenie staje się rakotwórcze. Nie znalazłam żadnych rzetelnych danych, które wskazywałyby na kancerogenne właściwości żywności przygotowywanej w kuchence mikrofalowej.
Wręcz przeciwnie: żywność przygotowywana w mikrofali może mieć niższą zawartość substancji rakotwórczych takich jak nitrozoaminy czy aminy heterocykliczne ze względu na niższą temperaturę obróbki. Żywność ta może mieć ponadto więcej przeciwutleniaczy. Więc będzie raczej wspierać nas w profilaktyce, a nie narażać na raka. Oczywiście pod warunkiem, że będziemy wkładać do niej wartościowe odżywczo produkty, ale o tym dokładniej za chwilę.
Czy jedzenie z mikrofalówki jest mniej wartościowe?
Skoro jedzenie nie jest rakotwórcze, to może chociaż żywność z mikrofalówki pozbawiona jest wartościowych składników? ;)
Każda forma obróbki termicznej generuje straty wartości odżywczych. To znaczy przy każdym rodzaju podgrzewania tracimy jakieś witaminy. W przypadku tradycyjnego gotowania w wodzie dodatkowo składniki mineralne. W przypadku użytkowania kuchenki mikrofalowej dochodzi tylko do strat pierwszego rodzaju, a więc nie musimy obawiać się chociaż strat składników mineralnych, bo to tak jakbyśmy gotowali na parze.
Wracając natomiast do strat witamin, dobrym przykładem będzie wrażliwa na ciepło witamina C. Używanie kuchenki mikrofalowej może wyjść nam na dobre, jeśli chodzi o zawartość witaminy C w posiłkach.
Produkty o dużej zawartości wody, a takimi są warzywa, można gotować w mikrofali szybciej. Więc na przykład gotowanie w mikrofalówce brokułu pozwali mu zachować więcej witaminy C, niż jeśli ugotujemy go w wodzie. Ale to nie wszystko! Uratujemy też więcej składników antynowotworowych zwanych glukozynalami.
Mikrofalówka pozwoli nam oszczędzić również z pewnością trochę witamin z grupy B obecnych w żywności. Więc w tym kontekście również warto gotować na parze lub, właśnie, korzystać z mikrofalówki.
Mikrofalówka czy szkodliwa?
Jestem zdania, że człowiek może sobie zrobić krzywdę nawet z gruntu bezpiecznym rozwiązaniem, bo kreatywność ludzka nie zna granic. Dlatego chciałabym Ci napisać o sytuacjach, w których korzystanie z tego urządzenia może nie wyjść na zdrowie.
Ryzykowne może być używanie do podgrzewania w kuchence mikrofalowej pojemników plastikowych lub innych nieprzeznaczonych do tego celu. Zaleca się podgrzewanie dań w mikrofalówce w grubym szkle, ceramice lub innych tworzywach do tego przeznaczonych.
Kolejne możliwe niebezpieczeństwo to… wadliwy sprzęt. Warto korzystać ze sprawdzonych i nowoczesnych rozwiązań w tym zakresie i nie używać ich, jeśli wiemy o jakiejś wadzie produktu. Uszkodzenie uszczelki czy drzwiczek mikrofali może łączyć się z ryzykiem poparzenia. Tak samo jak dotykanie gołą ręką nagrzanego naczynia. Więc tu dużą rolę odgrywa nasz rozsądek i stosowanie się do instrukcji użytkowania.
Istnieje jeszcze jedno ryzyko związane ze szkodliwością dań z mikrofalówki, które jednak nie ma do czynienia nic z samym sprzętem, a jakością podgrzewanych dań. Jeśli bowiem sięgamy po produkty przetworzone, a więc tzw. gotowce o bardzo złym składzie, możemy być pewni, że takie posiłki spożywane regularnie będą dla nas szkodliwe (nadmiar cukru, tłuszczów trans i tłuszczów nasyconych).
Jeśli jednak mikrofalówka służy nam do podgrzewania lub przygotowywania zbilansowanych dań opierających się na nieprzetworzonych produktach, „gotowania” warzyw, podgrzewania potraw płynnych, nie powinno rodzić to żadnych problemów – wręcz przeciwnie. Mam bardzo pozytywne doświadczenia z osobami, które dzięki kuchence mikrofalowej zaczęły jeść więcej warzyw.
Czy jedzenie z mikrofalówki jest niesmaczne?
Posiłki przygotowywane w kuchenkach mikrofalowych wydają się nie ustępować tym przygotowywanym w sposób tradycyjny, choć wszystko zależy od wykorzystywanych produktów i indywidualnych preferencji.
Jeśli użytkujemy kuchenkę tylko w celu podgrzewania posiłków, być może czasem faktycznie dojdzie do uchybień smakowych. Choć nie zawsze, bo przecież niektóre dania są według mnie smaczniejsze na drugi dzień (np. zupy, gulasze).
Moje osobiste doświadczenia pokazują, że warzywa ugotowane w kuchence mikrofalowej są bardziej aromatyczne niż te ugotowane w wodzie. Porównałabym je do tych ugotowanych na parze.
Jako, że smak jest kwestią gustu, a czasem i uwarunkowań genetycznych, nie chciałabym tu wchodzić w polemikę z nikim. Rozumiem, że nie każdemu żywność przygotowana w kuchence mikrofalowej może smakować z tej prostej przyczyny, że to nie smażenie… Podgrzewając coś w mikrofali nie podsmażymy tego i nie osiągniemy efektu spieczonej skórki. Więc jeśli porównywać walory smakowe dań z mikrofali, to moim zdaniem tylko z daniami gotowanymi w wodzie czy na parze, ewentualnie z pieczonymi w rękawie, folii etc.
Podsumowując
Smak jest kwestią gustu, więc to pozostawiam Twojemu indywidualnemu osądowi. Jako dietetyczka widzę kilka niewątpliwych zalet używania kuchenki mikrofalowej. Są to:
- Niższe straty wartościowych składników.
- Krótsza i zdrowsza obróbka termiczna.
- Możliwość szybkiego podgrzewania bez tłuszczu (dla wielu osób to problem – naprawdę).
- Wiele zastosowań: mikrofalówka może służyć nie tylko do podgrzewania, ale również do rozmrażania, suszenia, sterylizacji produktów spożywczych.
- Dostępność i możliwość korzystania z kuchenki w pracy (często się zdarzają firmy, które w kuchniach/pomieszczeniach socjalnych udostępniają pracownikom mikrofalówki).
- Energooszczędność (pod warunkiem, że mamy nowoczesny sprzęt).
Nie można jednak zapominać, że korzyści będą przeważały nad możliwymi negatywnymi skutkami tylko wtedy, jeśli będziemy używać kuchenki mikrofalowej do przygotowywania zdrowych i pełnowartościowych posiłków. Jestem przekonana, że ten typ sprzętu może być w tym kontekście zarówno prozdrowotny jak i szkodliwy (to drugie jeśli opieramy dietę na fast foodach).
Więc jeśli ktoś mnie pyta, czy jedzenie z mikrofali jest zdrowe, odpowiadam: to zależy, co do niej wkładasz.
Ps. Ja mikrofalówki aktualnie nie mam, bo jej nie potrzebuję i szkoda mi na nią miejsca. Mam za to garnek do gotowania na parze oraz piekarnik i to mi wystarczy. ;)
Źródła
Ask the doctor: Microwave’s impact on food.
